آشنایی با پنل های مانیتور ، فرق پنل VA ، TN و IPS چیست ؟

IPS :

پنل IPS یکی از معروف‌ ترین پنل‌های صفحه‌ نمایش است. IPS مخفف عبارت In-Plane Switching بوده و مهم‌ ترین ویژگی‌ آن مربوط به کیفیت رنگ‌های آن می‌شود. پنل IPS دقت رنگ بسیار بالایی دارد و در مانتیورهای حرفه‌ای که طراحان گرافیک از آن‌ها استفاده می‌کنند، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته بر روی سایر محصولات رده بالا نیز شرکت‌ها سعی می‌کنند از این پنل صفحه‌ نمایش استفاده کنند. دقت رنگ بسیار خوب این پنل باعث افزایش قیمت آن نسبت به سایر پنل‌های صفحه‌ نمایش نیز شده است.

بعد از دقت رنگ، زاویه دید یکی دیگر ویژگی‌های مهم این پنل است. مولکول‌های کریستال مایع که از آن‌ها در ساخت پنل‌های صفحه‌ نمایش استفاده می‌شود، در پنل IPS به‌ صورت افقی حرکت می‌کنند. این نوع حرکت باعث می‌شود که میزان پراکندگی نور بسیار کم باشد، از همین رو زوایه دید بسیار مناسب می‌شود. از هر زاویه‌ای که به صفحه‌ IPS نگاه کنید، غلظت رنگ‌ها تفاوتی با هم نمی‌کند. زاویه دید در کنار دقت رنگ بالا دو ویژگی مهم پنل صفحه‌ نمایش IPS است. تماشا فیلم و همچنین انجام کارهای مربوط به طراحی گرافیک (که با رنگ سر و کار دارند)، از جمله‌ کارهایی هستند که تجربه آن‌ها با پنل صفحه‌ نمایش IPS لذت‌ بخش‌ تر است.

ضعف های IPS :

 حالا می‌خواهیم به بررسی دو مورد در این پنل بپردازیم که سایر پنل‌های صفحه‎ نمایش در آن عملکرد بهتری نسبت به IPS دارند. اولین مورد کنتراست (Contrast) است. تفاوت بین روشن‌ ترین و تاریک‌ ترین قسمت یک تصویر، نسبت کنتراست است. هرچه قسمت روشن و تیره، دارای رنگ‌های عمیق‌تری در یک تصویر مشخص باشند، یعنی کنتراست بهتر است. نسبت کنتراست در پنل‌ صفحه‌ نمایش IPS معمولا 1000:1 است در حالی که پنل‌ صفحه‌ نمایش VA نسبت کنتراست بهتری داشته در بازه 3000:1 تا 6000:1 است.

همچنین پنل IPS زمان پاسخ‌ گویی (Response Time) کمی داشته و در مانیتورهای مخصوص بازی نیز می‌توان از آن استفاده کرد. زمان پاسخ‌ گویی مربوط به سرعت تغییر یک رنگ (از سیاه به سفید و برعکس یا خاکستری به خاکستری) در یک تصویر است. هر چه این میزان کمتر باشد، جزییات تصویر با کیفیت‌تر دیده می‌شود و تار شدن و محو شدن کمتری به‌ چشم می‌خورد. با توجه به اینکه زمان پاسخ‌ گویی در این پنل مناسب است اما پنل TN عملکرد بهتری در این بخش دارد.

TN : 

پنل TN یا Twisted Nematic یکی از پر استفاده‌ ترین پنل‌های صفحه‌ نمایش است. از این پنل در بسیای از لپ‌تاپ‌های میان‌ رده استفاده می‌شود. دلیل پرکاربرد بودن این پنل در ابتدا قیمت پایین آن است.

اما پایین‌ بودن قیمت به‌ معنای بی‌کیفیت بودن آن نیست. یکی از مهم‌ ترین ویژگی‌های پنل TN پشتیبانی از رفرش‌ ریت (Refresh Rate) یا همان سرعت نوسان (تغییر) تصویر (فریم) بالای 60 هرتز است. رفرش‌ ریت به زمان تغییر یک تصویر به تصویر دیگر یا همان فریم به فریم دیگر گفته می‌شود. این مقدار هم با واحد فریم بر ثانیه (Frame Per Second) یا همان FPS نمایش داده می‌شود. رفرش‌ ریت بالای 60 در پنل‌های صفحه‌ نمایش TN به‌شما این اجازه را می‌دهد که در هنگام تجربه بازی‌های ویدیویی روان‌ ترین تصویر را داشته باشید. مانیتورهای مخصوص بازی یا حتی لپ‌تاپ‌های گیمینگ برای ارائه رفرش‌ ریت بالاتر از 60 (تا 120 و 144 هرتز) معمولا از پنل TN استفاده می‌کنند. در هنگام تجربه بازی با کیفیت عالی، رفرش ریت بالا بسیار اهمیت دارد تا بتوانید بازی خود را با نرخ بالای 60 فریم بر ثانیه تجربه کنید.

ضعف های TN :

زوایه دید محدود به‌ عنوان یکی از اذیت‌ کننده‌ ترین ویژگی‌های صفحه‌ نمایش TN همواره معرفی شده است. رنگ‌های این پنل صفحه‌ نمایش بهترین عملکرد را در حالت مشاهده به‌ صورت مستقیم دارند و اگر از زوایای دیگر چه در حال افقی و چه در حالت عمودی به صفحه‌ نمایش نگاه کنید، متوجه تغیر رنگ پیکسل‌ها خواهید شد. این ویژگی باعث می‌شود که پنل صفحه‌ نمایش TN چندان برای تماشا فیلم مناسب نباشد. از دیگر نقاط ضعف این پنل میتوان به دقت رنگ‌ پایین و حساسیت در برابر فشار اشاره کرد .

VA :
در یک جمله می‌توان پنل صفحه‌ نمایش VA را به‌عنوان ترکیب ویژگی‌های مثبت پنل IPS و TN معرفی کرد. VA مخفف عبارت Vertical Alignment است. این پنل در مقایسه از لحاط قیمت درست در بین پنل‌های TN و IPS قرار می‌گیرد. دقت رنگ‌ آن نسبت به پنل TN بسیار بهتر بوده و اما باز هم در مقایسه با IPS کمی ضعیف‌تر است.

یکی از ویژگی‌های جذاب پنل صفحه‌ نمایش VA امکانی است که آن را به‌ طور مشخص در پنل‌ های نمایش OLED دیده بودیم. در مدل پنل OLED گفتیم که وقتی نیازی به نور نباشد، پیکسل خاموش می‌شود. در پنل VA در صفحه‌های LCD نیز اتفاقی مشابه انجام می‌شود. یعنی منبع نور در این پنل صفحه‌ نمایش وقتی به‌ آن نیاز نباشد، بسیار کم می‌شود. کم شدن نور در ناحیه خاص صفحه‌ نمایش باعث می‌شود که بگوییم پنل VA در مقایسه با IPS دارای یکنواختی رنگ سیاه بهتری است. این مورد در کنار کنتراست بهتر باعث می‌شود که تماشا فیلم بر روی این پنل صفحه‌ نمایش خیلی خوب انجام شود. همچنین انجام کارهای مرتبط با ویدیو مانند تدوین هم با این مدل صفحه‌ نمایش جذاب‌تر می‌نماید.

برعکس پنل IPS، مولکول‌های کریستال مایع در این پنل به‌ صورت عمودی حرکت می‌کنند و کمی میزان پراکندگی نور در آن بیشتر است. این پراکندگی نور باعث کاهش زاویه دید می‌شود. البته این زاویه دید از پنل TN بهتر است اما پنل IPS طبیعتا زوایه دید کامل‌تر و با ثبات‌ تری دارد. زمان پاسخ‌ گویی در پنل VA از هر دو پنل IPS و TN زیادتر بوده و به این معنای این است که برای یک تجربه حرفه‌ای بازی چندان توصیه نمی‌شود. همچنین مشابه پنل صفحه‌ نمایش TN این پنل هم در برابر فشار حساس است و خیلی مناسب صفحه‌ نمایش‌های لمسی نیست.