دمای پردازنده ، راه کارهای کنترل آن و دمای ایده آل
دمای بیش از اندازه در اجزای داخلی سیستم کامپیوتر موجب می‌شود تا دستگاه به اصطلاح اورهیت (Overheat) شود. داغ شدن کامپیوتر باعث می‌شود تا راندمان کامپیوتر و همچنین عمر قطعات به طرز قابل توجهی کاهش یابد. با این حال شاید سوالاتی در ذهن‌تان درباره داغ شدن کامپیوتر شکل گرفته است. برای نمونه، دما تا چه اندازه برای یک سیستم کامپیوتر یا لپتاپ مطلوب و مجاز است؟ اصلا چگونه این گرمای زیاد توسط اجزای داخلی کامپیوتر تولید می‌شود؟
گرما به طور طبیعی فراورده‌ی یک فرایند الکتریکی است. هر چیزی که از انرژی استفاده می‌کند تا یک فعالیت را به حرکت در بیاورد می‌تواند گرما را تولید کند. حال می‌خواهد این شی یک موتور ماشین باشد، یا یک کامپیوتر یا حتی بدن‌های خودمان. گرما به این وسیله تولید و سپس به محیط و اشیای دیگر منتقل می‌شود. مقدار الکتریسیته‌ی مورد نیاز به کاری که انجام می‌شود بستگی دارد و طبیعتا اگر یک کار پیچیده را بتوان در نظر گرفت، میزان الکتریسیته هم باید بیشتر باشد.
قطعاتی که در داخل کامپیوتر شما نصب می‌شود به آسانی حرارت گرمایی را از خود تولید می‌کند؛ به خصوص قطعات CPU و GPU که انرژی الکتریسیته در داخل مدارهای متعدد این قطعات در جریان است.
کامپیوتر شما به طوری طراحی شده‌اند تا در دمای اتاق از حداکثر ظرفیت و توانایی سخت‌افزاری استفاده کنند. دمای اتاق منظور دمایی است که نه خیلی گرم و نه خیلی سرد است. با این حال، کاربرهای مختلف دمای مختلفی را ترجیح می‌دهند.
دمای طبیعی اتاق باید بین ۲۰ الی ۲۶ درجه‌ی سانتیگراد باشد. شما از طریق دماسنج جیوه‌ای می‌توانید دمای میانگین اتاق محل کار خود را رصد کنید. اگر دمای اتاق از ۲۷ درجه‌ی سانتیگراد فراتر برود، احتمال دارد گرما به قطعات کامپیوتر لطمه‌ی اساسی وارد کند. از طرفی دیگر، پردازنده‌ی کامپیوتر معمولا دمای به مراتب بیشتری نسبت به دمای معمولِ اتاق تولید می‌کند. بنابراین، از دیدن دماهای بالای ۵۰ درجه وحشت نکنید. با این حال شاید برای‌تان سوال پیش آمده که حداکثر تا چه اندازه می‌توان انتظار داشت دما بالا برود؟ پردازنده‌ی شما به طور معمول بیشتر از ۷۵ درجه‌ی سانتیگراد نباید برسد اما برای برخی کارهای بسیار سنگین حتی ۸۰ درجه‌ی سانتیگراد هم عادی است. البته دمای پردازنده‌های نسل جدید آلدر لیک شرکت اینتل تا ۹۵ درجه‌ی سانتیگراد هم افزایش می‌یابند که جای هیچ نگرانی نیست. سازنده‌ها اطلاع داده‌اند که این مقدار دما طبیعی است.
با تمام این تفاسیر، دمای زیر ۶۰ درجه برای پردازنده‌ها به شدت دمای ایده‌آلی به نظر می‌رسد. اگر سیستم کامپیوتر به بالای دمای ۷۰ درجه به طور مستمر می‌رسد، شما نیاز دارید با استفاده از سیستم‌های تهویه‌کننده دمای رایانه‌های شخصی خود را پایین بیاورید. دمای بالاتر از ۸۱ درجه‌ی سانتیگراد می‌تواند به کامپیوتر شما در بلند مدت صدمه وارد کند. این مسئله به خصوص در فصل تابستان می‌تواند وخیم‌تر شود. هر چند، همان‌طور که گفته شد، این اعداد و ارقام برای پردازنده‌های نسل جدید شرکت اینتل که دمای ۹۵ درجه‌ی سانتیگراد برای‌شان طبیعی است، صدق نمی‌کند.
طبیعتا سرما به اندازه‌ی گرما برای سلامتی قطعات کامپیوتر، یک عامل تهدیدکننده محسوب نمی‌شود. اگر دمای محیط کم باشد (برای مثال حول و حوش ۲۰ درجه‌ی سانتیگراد)، آسیب خاصی به قطعات کامپیوتری القا نخواهد شد.
با تمام این تفاسیر، ایده‌ی خوبی است تا حواستان به پردازنده از طریق برخی نرم‌افزارهای اصلی باشد. شما می‌توانید از طریق BIOS یا UEFI به طور مدام دمای پردازنده را بررسی کنید.
بازی‌های ویدیویی رسما فشار زیادی را به پردازنده و کارت گرافیک القا می‌کنند و دمایی بالاتر از حد متوسط در حین انجام بازی‌های ویدیویی تولید می‌شود. با این حال، دما در حین بازی‌های ویدیویی به طور متوسط بین ۶۵ الی ۸۵ درجه‌ی سانتیگراد افزایش خواهد یافت. دمای بیشتر از این دامنه در بلند مدت می‌تواند روی کارکرد کلی سخت‌افزار تاثیر منفی داشته باشد.
به طور ایده‌آل، به جز پردازنده‌های نسل جدید ۱۲۷۰۰K شرکت اینتل که دمای ۹۵ درجه برای‌شان یک عدد طبیعی محسوب می‌شوند، سایر پردازنده‌ها نباید دمای بیشتر از ۷۵ درجه‌ی سانتیگراد را به طور مداوم داشته باشند. همچنین از آن سو، دمای کمتر از ۲۰ درجه‌ی سانتیگراد هم اثر منفی روی عملکرد پردازنده خواهد داشت.
به طور کلی چند راه حل برای خنک نگه داشتن کامپیوتر عبارتند از:
- تهویه‌ی مناسب برای رایانه در نظر بگیرید.
- تمیز کردن گرد و خاک از داخل فن و دریچه‌‌های تهویه
- به طور ۲۴ ساعته با کامپیوترهای عادی کارهای سنگین را اجرا نکنید.
- مشکل‌تان را با یک کارشناس کامپیوتر در میان بگذارید.